Τρίτη 3 Ιανουαρίου 2012

Οντα αποτρόπαια ξορκίζουν την κακοτυχία


Χριστινα Σανουδου, Η Καθημερινή, 3/1/2012
ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ. Παρά την αποτρόπαια όψη τους, οι δαίμονες και τα άλλα τερατόμορφα πλάσματα, που παραμονεύουν στις σελίδες του Ημερολογίου του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου για το 2012, δεν βρίσκονται εκεί για να σκορπίσουν τον τρόμο, αλλά για να «ξορκίσουν» την κακοτυχία. Γι’ αυτό, άλλωστε, αποτυπώθηκαν σε εικόνες, πίνακες, χειρόγραφα και γλυπτά από τους πρώτους χριστιανούς, οι οποίοι ενσωμάτωσαν στην έκφραση της πίστης τους στοιχεία από αρχαιότερες παραδόσεις. Το παράδειγμά τους ακολούθησαν οι αγιογράφοι των βυζαντινών και μεταβυζαντινών χρόνων, αναπαριστώντας γρύπες, κενταύρους, δράκους και σειρήνες με ακόμα μεγαλύτερη γλαφυρότητα - πάντα σε μια προσπάθεια να αποτρέψουν το Κακό.
Η επιλογή φανταστικών και απόκοσμων όντων για το ημερολόγιο μιας χρονιάς με δυσοίωνες προβλέψεις είναι απρόσμενη αλλά όχι τυχαία: Αποτελεί μια υπενθύμιση ότι μέχρι σήμερα ο άνθρωπος έχει επιβιώσει από αμέτρητες «κρίσεις», τις οποίες διαχρονικά αντιμετωπίζει επιστρατεύοντας τη φαντασία του. Παράλληλα, αποκαλύπτει μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα αν και σχετικά άγνωστη πτυχή της βυζαντινής τέχνης.
Με αφορμή την έκδοση του ημερολογίου, μία μικρή θεματική έκθεση με έργα, που απεικονίζουν μυθικά και δαιμονικά πλάσματα, φιλοξενείται ώς τις 5 Φεβρουαρίου στην είσοδο της μόνιμης έκθεσης του Μουσείου. Παράλληλα, ειδική σήμανση σε όλες τις εκθεσιακές ενότητες επιτρέπει στους επισκέπτες να εντοπίσουν τους πίνακες, τα γλυπτά και τα χρηστικά αντικείμενα, λεπτομέρειες των οποίων κοσμούν τις σελίδες του ημερολογίου.
Αποτροπιαστικό χαρακτήρα έχει και το γούρι του Βυζαντινού Μουσείου για τη νέα χρονιά, το οποίο αναπαριστά την κεφαλή της Μέδουσας Γοργούς, όπως την απαθανάτισε σε μαρμάρινη πλάκα ένας γλύπτης του 6ου αιώνα μ. Χ. Ισχυρό φυλακτό για τους αρχαίους Eλληνες καθώς και τους πιστούς των πρώτων χριστιανικών αιώνων, η Μέδουσα- όπως πολλά πλάσματα της μυθολογίας- αργότερα ταυτίστηκε με έναν δαίμονα.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου